گفتگوهای پیامبر اکرم و ائمه اطهار با یهودیان، مسیحیان، زرتشتیان و مشرکان

  • نام محصول: گفتگوهای پیامبر اکرم(ص) و ایمه اطهار(ع) با یهودیان، مسیحیان، زرتشتیان و مشرکان
  • نویسنده: دکتر جواد محمودی
  • ابعاد / قطع: وزیری
  • مشخصات ظاهری:  ۱۶۸ صفحه
  • انتشارات: نیوشَه
  • جلد: شومیز
  • نوبت چاپ: اول
  • سال چاپ: ۱۳۹۲

برای ثبت سفارش «کتاب‌های موجود» از راه‌های ارتباطی زیر استفاده کنید:

سوشیال مدیا-واتساپ انتشارات نیوشه سوشیال مدیا-اینستاگرام انتشارات نیوشه سوشیال مدیا-تلگرام انتشارات نیوشه


 

۱۵۰,۰۰۰ تومان

مقدمه کتاب گفتگو های پیامبر اکرم و ائمه اطهار با یهودیان، مسیحیان، زرتشتیان و مشرکان

بدون تردید، شناخت ادیان آسمانى و اعتقاداتِ پیروان آن­ها، عامل مهمی در آشنایی با شکل‏گیرى تمدّن بشرى و در زمره­ عناصر اصلى تحولات فکرى و اجتماعى بشر به شمار می­ رود. نیاز مشترک همه­ انسان‏ها به سعادت دنیوى و اُخروى و نیز ضرورت­هاى زیست مشترک آن­ها در جهان و اهمیت برقرارى صلح و دوستى، ایجاب مى‏ کند که همه­ انسان‏ها به ویژه، پیروان ادیان توحیدى و غیرِ آن از محتواى مبانى فکرى-عقیدتى یکدیگر، آگاه باشند تا با تکیه بر مبانى مشترک اعتقادى، فکرى و مذهبى بتوانند صلح جهانى را ایجاد کنند، حفظ نمایند و توسعه ببخشند.  این ضرورت، ما را بر آن مى‏دارد که قائل به اهمیت گفتگو تمدن‏ها باشیم؛ اندیشه‏اى که به ابتکار سید محمّد خاتمى، رییس جمهوری وقت ایران، مورد تأیید رسمی کشورهاى جهان در سازمان ملل متحد، قرار گرفت و یک حرکت فکرى را در جهان به وجود آورد. از آن جا که گفتگو میان ادیان از عناصر اصلى گفتگو تمدّن‏هاست و از طرفى، شناخت سیره و روش زندگى رهبران فکرى – اعتقادى پیروان مکاتب توحیدى و غیر آن، در اصلاح برخى افراط و تفریط‏ها در حوزه­ داخلى و جهانیِ تصمیم‏گیری­ هاى سران کشورها تا حدى مؤثر است، در راستاى تقویت نقاط مشترک میان اعتقادات فکرى و اعتقادى میان اسلام (در حوزه­ تشیع) با پیروان اهل کتاب و نیز مقابله با برخى انتقادات فکرى وارده بر ادیان یاد شده و نوعی مطالعه دوباره­ تاریخ پیشوایان دینى، کوشیدم توصیفی از فضای گفتگو های اهل بیت: با اهل کتاب و غیر آن­ها را به مشتاقان، حسب محتوای برخی از متون شیعی، عرضه کنم که با وجود همه­ کاستی­های احتمالى آن، در نوع خود، کار جامعى است. در این جا لازم است که به شرح زیر، توضیحاتى را ارائه دهم:

۱ ـ  چارچوب اصلى این نوشتار، صرفاً شامل گفتگو هاى فرامذهبى یعنى مباحثات به عمل آمده میان پیشوایان دینى شیعه با پیروان ادیان توحیدى (یهود، مسیحیت و زرتشتى) و نیز پیروان مکاتب الحادى و التقاطى مانند مشرکان، دَهرى مسلکان، صابئین، زندیق‏ها (منکران خداوند)، وَثَنى‏ها (معتقدان به وجود دو خداى نور و ظلمت) است، بنابراین، گفتگو هاى میان پیشوایان دینى شیعه با متکلمان مسلمان و یا مباحثات به عمل آمده از سوى فقیهان و متکلمان مسلمان با پیروان ادیان و مکاتب توحیدى و غیرتوحیدى، موضوع این نوشتار نمى‏باشد.
۲ ـ در تقسیم‏بندى پیروان اهل کتاب و نیز مکاتب الحادى، به منابع اصیل شیعه، رجوع شده است، براى مثال، مفسران شیعه در تفسیر آیه­ «اِنَّ الَذینَ آمَنوا وَ الَذینَ هادوُا وَ الصّابِئینَ وَ النِّصارى وَ المَجوس وَ الّذینَ اَشرَکوا، اِنَّ اللّهَ یَفصِلُ بَینَهُم یَومَ القِیمَهِ اِنَّ اللّهَ عَلى کُلِّ شَى‏ءٍ شَهید» فرموده‏ اند:
«… الَّذین آمَنوا – به قرنیه­ مقابله، کسانى است که به محمّدبن‏عبداللّه و کتاب قرآن، ایمان آورده‏اند و مُراد از (الذینَ هادوُا) گروندگان به موسى:و پیامبران پیش از موسى هستند… (صابئین)، پرستندگان ستاره‏ها نیست، بلکه معتقدان به کیشى است که حدّ واسط میان یهودیت و مجوسیت است وکتابى منتسب به یحیى‏بن زکریا دارند. (نصارى) یعنى گروندگان به عیسى‏بن‏مریم: و پیامبران قبل از وى است. مجوس، قوم معروفى است که به زرتشت، گرویده کتاب مقدسشان (اَوستا) است، در ایران، چین، هند و … آتشکده‏ها داشتند و وجود همه­ عالم را منتسب به اهورا­مزدا دانسته‏اند و (امَّا اَلَّذینَ اَشرَکوا) مراد از مشرکان، همان وَثَنى‏ها هستند که بُت مى‏پرستیدند و اصول مذهب آن­ها سه‏تاست، یکى مذهب وَثَنى صابئیه، یکى وثنیت بودایى و یکى وثنیت برهمائى». درباره­ پیروان صابئیه، دو نظر وجود دارد: یکى پیروان مذهبى است که از فروعات ادیان توحیدى بوده و قائل به پرستش خداست، نظر دیگرى آن­ها را جمعى مى‏داند که نه مجوسى‏اند، نه یهودى، نه نصرانى و نه مسلمان، بلکه ستارگان را مى‏پرستند. علاوه بر آن، شیخ صدوق به استناد روایتى از امام صادق۷، وجه تسمیه­ صابئین را قائل شدن آن­ها به بُطلان نبوت و شریعت‏هاى آسمانى مى‏داند؛ کسانى که یگانگى خدا، نبوت پیغمبران و جانشینى آن­ها را انکار کردند و بنابراین هیچ دین، کتاب و پیامبرى ندارند. با توجه به محتواى عقاید صابئین در این نوشتار – که با پسوندِ «صابّى» از آنان یاد مى‏شود- باید آن­ها را در زمره­ گروه دوم دانسته و مکتب آن­ها را غیر توحیدى به شمار آورد. درباره­­ مکتب دهرّیه نیز باید گفت که به طور خلاصه، پیروان آن، نقش خداوند را در ایجاد و اداره جهان آفرینش و نیز معاد، انکار مى‏کنند و به هیچ خدا و کتاب و بهشت و جهنمى، اعتقاد ندارند که در زمان حاضر مى‏توان از آن­ها به طبیعت­گراها و معتقدان به محوریت و اصالت علوم تجربى و منکرانِ ماوراءالطّبیعه، نام برد. مفاهیمى از قبیل صائِبى، وَثَنى، دَهرى و مشرک، خود به خود، شامل مفهوم زندیق نیز مى‏شوند، لیکن چون در برخى روایات و گفتگو ها، از طرف بحث امام معصوم به عنوان زندیق، نام بُرده شده، عنوان مستقلى براى او در نظر گرفته‏ایم و در مجموع، همه­  آن­ها جزو پیروان مکاتب الحادى، محسوب مى‏شوند. در معرفى هویت برخى پیروان مکاتب توحیدى از القابى استفاده شده که توضیح مختصر آن­ها لازم است؛ براى مثال، رأس‏الجالوت و یا حِبر (و جمع آن اَحبار) از القاب مذهبى سرانِ دین یهود است و جاثَلیق، قِسّیس و راهب از عناوین مذهبى پیشوایان کیش نصارى (مسیحیت) مى‏باشد و در نهایت، هِرْبِذ بزرگ، عنوان مذهبىِ پیشواى دین زرتشتى است.
۳ ـ  بسیارى از روایات رسیده از جهت موضوعى، قابل استفاده در هریک از فصول پنجگانه بوده‏اند، لیکن سعى بر آن شده که بیشترین تأکید آن روایات را یافته و آن را در موضوع مربوطه به کار گرفت. براى مثال، تصریح به جانشینیِ امیرالمؤمنین على۷و فرزندان او:موضوع بسیارى از روایات به کار گرفته شده، است. لیکن به تناسب موضوع مهم­تر، آن­ها را در فصول پنجگانه، آورده­ایم. بیش­ترِ قریب به اتفاق روایات استنادى، به نقل از کتاب‏ها و منابع روایىِ درجه­ یک شیعه و یا مورد تأیید فقهاى مشهور شیعى مى‏باشند. با این حال، بیان این نکته، لازم است که گردآورنده، با لحاظ اندیشه­های انتقادی ناظر به برخی از متون شیعی و به چالش کشاندن دلالت، سند و مبانی رجالی احادیث مربوطه، برخی از روایت مرتبط با بحث خلافت ظاهری خلفای راشدین و تمایز آن­ از نظریه­ «نصب خاص» امامت امیرمومنان۷علم امام یا عصمت وی را مصون از اندیشه­های غُلّات و مُفوِّضه نمی­داند و قائل به احتیاط در استنباط از آن­هاست؛ امری که وحدت جامعه­ اسلامی، منوط به آن می­باشد.
۴ ـ موضوع اصلى مباحثات میان اهل بیت:، اهل کتاب و پیروان مکاتب الحادى در باره­ محتواى کتاب­هاى آسمانى پیش از اسلام و نیز اثبات وجود خدا، عدل، نبوت، امامت و معاد است. در برخى موارد نیز، پرسش­هایی رازآلود و صوفیانه و نیز مسائل مربوط به جهان آفرینش، مطرح شده است. به نظر می­رسد برخی پاسخ­ها مانند «بیرون آمدن آفتاب از میان شاخ شیطان» را باید از متشابهات دانسته و برخی نوشته­های معاصر را راهگشای فهم آن­ها دانست. به طور کلی، گردآورنده، هیچ دخل و تصرفی محتوایی در مطالب پیش رو نداشته و صرفاً به طور توصیفی، روایتی از متون شیعی در این باره به دست داده است.
۵ ـ  از آن جا که به تصریح تاریخ، یهودیان خیبر در مدینه پس از جنگ خیبر به نواحى اطراف شام، کوچ کردند، با توجه به قرائن دیگر از جمله، نوع سؤالات مطروحه و … در مواردى که سؤال کننده، اهل شام بوده، او را در زمره­ یهودیان دانسته­ایم مگر آن که از کسانى باشد که مستقیماً از طرف پادشاه روم و یا از سوى معاویه به نیابت از پادشاه روم به نزد معصوم:آمده و سؤالاتى پرسیده باشد که در این صورت با عنوان «فرستاده­ پادشاه روم» (نصارى) از او یاد کرده‏ایم.
در پایان، امیدوارم که این مجموعه- که حاصل فراغت­های دوره­ خدمت سربازیِ گردآورنده در دانشگاه دریایی امام خمینی در نوشهر است- ضمن آن که به طور غیرمستقیم، نوعى تبلیغ دین اسلام و حقانیتِ مذهب امامیه باشد، خوانندگان را در شناخت بیشتر سیره­ عملىِ اهل بیت:در برخورد با اندیشه‏هاى معارض و متنوع از سوى پیروان مذاهب آسمانى و الحادى دیگر، یارى کند و ریشه‏هاى تعقل و استدلال و نیز اعتقاد به دانش بی­کرانِ خاندان پیامبر را در دل­هایمان، استوار سازد. از همه­ اندیشمندان به ویژه، علماى مذهبى، استدعا دارم تا نقد و نظر خود درباره­ برجستگی­ها و کاستی­های این مجموعه و یا محتوا، سند یا دلالت روایات مندرج در آن را به این‌جانب، یادآورى فرمایند.

دکتر جواد محمودى
استادیار دانشگاه شهرکرد

نقد و بررسی‌ها

هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “گفتگوهای پیامبر اکرم و ائمه اطهار با یهودیان، مسیحیان، زرتشتیان و مشرکان”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *