نیوشه؛ متن شناسی و تحلیل ضرب المثل های بختیاری

مقدمه کتاب نیوشه؛ متن شناسی و تحلیل ضرب المثل های بختیاری : «نیوشه» در فرهنگ دیرپای ایران زمین، همان است که امروزه به آن «مثل» و «ضرب المثل» می گوییم.
این کتاب تلاشی نوین و فرا مرزی در فرهنگ اقوام ایرانی و فارسی زبان آسیاست که برای نخستین بار با روش علمی منتشر می شود. اگرچه کارهای خوبی در سال های اخیر انجام شده است، اما نباید دامنه ی پژوهش را بسته کرد و یا به همین چند کار بسنده نمود؛ باید کاروان پژوهش های «مردم شناسی» و «فولکلور» را به راه انداخت، تا با نقد و بررسی عالمان، کتاب های نوتری تولید شود.
این اثر بر پایه ی ۱۰۰۰۰ متن گردآوری شده ی پژوهشگر از زبان( گویش) مردم بختیاری تهیّه و تالیف شده است. روش و شیوه ی نویسنده بر اساس ساختار علمی و رسمی پیش نهادی محقق تاجیک، پروفسور روشن رحمانف تنظیم گردیده است.
کتاب شامل مقدمه(سرسخن) و دو باب اصلی است و هر باب خود چندین بخش جداگانه ولی به هم مرتبط را در بر دارد. در باب نخست این اثر ضمن بیان علمی موضوع تحقیق، قوم مورد پژوهش معرفی شده است و سپس اصطلاح «مَثَل» در متون کتبی و شفاهی و تاریخ گردآوری و پژوهش این ژانر در بختیاری بررسی شده است.
پس از آن با روشی نوین این گونه ی ادب عامّه مورد بررسی متن شناسی و گونه شناسی(تیپولوژی) قرار گرفته و تنوّع و فراوانی(واریانت) ضرب المثل های بختیاری، تاجیکی و افغانستانی نمایان گردیده است.
در باب دوم، این گونه ی ادبی در قرآن، حدیث، ادب کهن(کلاسیک) و معاصر فارسی زبانان جستجو و برابریابی شده که با نمونه ها و مثال های دقیق و فراوانی همراه است.
بعد از دو باب خلاصه و نتیجه گیری اثر و برخی پیش نهادهای علمی برخاسته از تحقیق ارایه گردید تا محققان فارسی زبان را به کار آید.
کتاب نامه ی فارسی، تاجیکی(و خارجی)، واژه نامه ی انگلیسی همراه با بخش پیوست به عنوان نمودارها و نقشه های لازم جهت بهره برداری بهْ تر خوانندگان در پایان کتاب آمده است.
امیدوارم این تحقیق گامی مفید و تازه در عرصه ی تحقیقات «ضرب المثل شناسی» فارسی زبانان ایران، افغانستان و تاجیکستان باشد و به معرفی و شناخت بهینه ی قوم بزرگ و با فرهنگ «بختیاری» نیز کمک نماید.

عبّاس قنبری عُدیوی