مقدمه ای بر مطالعه و بررسی رمان

کتاب مقدّمه‌ای بر مطالعه و بررسی و یا همان تجزیه و تحلیل رمان:”studying the novel an introduction” اثر نویسنده‌ی نامدار انگلیسی، جِرِمی هاثورن (jeremy hawthorn) نخستین بار در سال (۱۹۸۵٫م) منتشر شد و بی درنگ در سال‌های بعد نیز با ویرایش نو بارها تجدید چاپ گردید. این اثر، تلاشی است از این نویسنده‌ی برجسته، برای شناخت گونه‌هایی از انواع ادبی مانند رمان، رمان کوتاه و داستان کوتاه. هر چند این کتاب بیشتر بر محور شناخت و نقد رمان، آشنایی با روش‌های نویسندگی، شناخت عناصر داستانی، انواع رمان و رویکردهای آن متمرکز گردیده است، امَا نویسنده سعی کرده است اطّلاعات نسبتاً جامعی را از موضوعات وابسته به ادبیّات داستانی و نویسندگان بزرگ ارائه دهد. او با معرَفی کامل بسیاری از آثار ادبی جهان، نشان داده است که مطالعات انتقادی بسیار گسترده‌ای در این زمینه دارد.
جِرِمی هاثورن متولَد سال (۱۹۴۲٫م) استاد ادبیَات مدرن انگلیسی در دانشگاه نروژی علم و فنآوری است و آثار ارزشمند فراوانی در زمینه‌ی نقد و نظریه‌های انتقادی، ایدئولوژی علم و ادبیَات، رمان قرن نوزدهم انگلستان، فرهنگ معاصر نظریه‌های ادبی، جامعه شناسی ادبیَات و… دارد. وی از منتقدان نامی آثار جوزف کنراد نویسنده‌ی مشهور و صاحب سبک انگلیسی- لهستانی الاصل و ویرجینیا وولف از سرآمدان جنبش زنگرایانه (فمنیستی) و بسیاری دیگر از نویسندگان رمان معاصر است و کتاب‌ها و مقالاتی را در مورد موضوعات و سبک آثار این نویسندگان منتشر کرده است. جز کتاب حاضر، آثار دیگری چون: نمود رئالیسم و مُدرنیسم در رمان، درباره‌ی ادبیَات داستانی، شخصیّت پردازی و واقعگرایی (رئالیسم) نوگرایی (مدرنیسم) و فرانوگرایی (پُست مدرنیسم) در ادبیَات داستانی هم از او به زبان فارسی ترجمه شده است.
ویرایشی از این کتاب، در سال‌های (۱۳۸۰ و ۱۳۸۵٫ش) با عنوان‌های: پیش درآمدی بر شناخت رمان و درآمدی بر تحلیل رمان به زبان فارسی ترجمه و منتشر گردیده است، متأسفانه بازگرداننده‌ی این کتاب- با همه‌ی تلاش فراوان خود- نتوانست به آن ترجمه‌ها دسترسی پیدا کند. مضاف بر این، ترجمه‌ی حاضر آخرین ویرایش از کتاب نام برده است که هم اکنون در دسترس می‌باشد.
به هر حال، مترجم ادعَا ندارد که این ترجمه، کامل‌ترین و رساترین ترجمه از این کتاب است؛ چرا که تشخیص آن در صلاحیت صاحبان فن و مخاطبان خوش ذوق و آشنا به ادبیّات داستانی ایران و جهان است، امّا به نظر بازگرداننده، ترجمه‌ی روان و بیشتر مفهومی، ارجاعات و پاورقی‌های فراوان و استفاده از اطّلاعات و مطالب مفید در حوزه‌ی ادبیّات داستانی ایران و جهان و از همه مهم‌تر آشنایی با ذهن و زبان نویسندگان آثار بزرگ جهان و نقد و تحلیل برخی از آنها، از نقاط مثبت این ترجمه باشد. علاوه بر آن دو ترجمه‌ی قبل فعلاً در دسترس مخاطبان نیست و این موضوع نیاز به ترجمه‌ی جدید از ویرایش تازه را بیشتر می نماید.
در پایان مقدّمه از همکاری بی دریغ و صمیمانه‌ی همه‌ی کسانی که در چاپ و انتشار این اثر حامی و راهنمای این جانب بودند، به ویژه از آقای مازیار طهماسبی برای زحمت طرح روی جلد و آقای دکتر مسعود آلگونه و آقای مهدی احمدی اوندی و خانم سیّده زهرا رضوی دهکردی به خاطر یادآوری نکاتی ظریف سپاس‌گزارم.

حافظ حاتمی