مقدمه کتاب مدیریت ریسک در پروژههای عمرانی :
به نام آن‌که جان را فکرت آموخت
مدیریت ریسک، یکی از شاخه‌های جدید علم مدیریت است که به سرعت در حال گسترش و رشد بوده و با گرایش‌های متعدّد در زمینه‌های وسیعی از موضوعات مانند: تجارت، بیمه، ایمنی، بهداشت و درمان، پروژههای صنعتی و عمرانی و… جایگاه خود را پیدا کرده است. این شاخه نوظهور شامل فرآیند‌های هدایت و برنامه‌ریزی مدیریت ریسک، شناسایی، تحلیل، برنامه‌ریزی پاسخ و نظارت و کنترل پروژه است. از اهداف مدیریت ریسک پروژه، می‌توان به افزایش احتمال و اثر وقایع مثبت و هم‌چنین، کاهش احتمال و اثر وقایع منفی در پروژه اشاره کرد. عناوین مدیریت ریسک پروژه به شرح زیر است:
الف- برنامه‌ریزی مدیریت ریسک: فرآیند تعریف و نحوه هدایت فعالیّت‌های مدیریت ریسک پروژه.
ب- شناسایی ریسک‌ها: فرآیند تعیین ریسک‌هایی که ممکن است بر پروژه و مستندسازی خصوصیات آن‌ها اثر بگذارند.
ج- انجام تحلیل کیفی ریسک: فرآیند اولویت‌بندی ریسک‌ها برای تحلیل بیش‌تر یا اقدام به وسیله ارزیابی و ترکیب احتمال رخداد اثر.
د- انجام تحلیل کمّی ریسک: فرآیند تحلیل عددی اثر ریسک‌های شناسایی شده بر اهداف کلی پروژه.
هـ- برنامه‌ریزی پاسخ‌های ریسک: فرآیند توسعه گزینه‌ها و اقدامات در راستای ارتقای فرصت‌ها و کاهش خطرات در مورد اهداف پروژه.
و- نظارت و کنترل ریسک‌ها: فرآیند پیاده‌سازی برنامه‌های پاسخ به ریسک، ردگیری ریسک‌های شناسایی شده، نظارت بر ریسک‌های باقیمانده، شناسایی ریسک‌های جدید و ارزیابی اثربخشی فرآیند ریسک در سراسر پروژه.
منشاء ریسک پروژه، نامعلومی موجود در تمامی پروژه‌ها است. ریسک‌های معلوم آن‌هایی هستند که شناسایی و تحلیل شده‌اند و امکان برنامه‌ریزی پاسخ برای آن‌ها وجود دارد. در صورتی که ریسک‌های نامعلوم خاص را نمی‌توان به صورت مؤثر، مدیریت کرد و پیشنهاد می‌شود تیم پروژه یک برنامه احتیاطی را در این خصوص تهیه نماید.
ریسک پروژه‌ای را که اتفاق افتاده است؛ می‌توان یک مسئله یا موضوع فرض کرد. سازمان‌ها، ریسک‌ها را به صورت اثر غیرقطعی بر اهداف پروژه و سازمان دریافت می‌کنند. سازمان‌ها و بهره‌برداران، درجه‌های مختلفی از ریسک را می‌پذیرند که به آن «تحمل ریسک» می‌گویند. ریسک‌های تهدیدزا نیز ممکن است درون حدود تحمّل واقع و با پاداش‌های حاصل از ریسک، متوازن شوند. برای مثال، قبول یک زمان‌بندی تسریعی، ریسکی است که با کسب پاداش حاصل از تکمیل زودتر، همراه است. گروه‌ها و افراد، شیوه‌هایی را در مواجهه با ریسک به کار می‌برند که بر روش پاسخ‌دهی، اثرگذار می‌باشند. این شیوه‌های ریسک، به وسیله ادراک، تحمل یا دیگر تمایلات، به گونه‌ای سوق داده می‌شوند که تا حد امکان صریح و آشکار می‌گردند.
یک رویکرد استوار به ریسک که الزام سازمان را تأمین می‌کند، باید برای هر پروژه، توسعه داده شود و ارتباطات مربوط به ریسک و اداره آن، باید به‌جا و درست باشد. پاسخ‌های ریسک، توازن دریافت شده سازمانی بین قبول ریسک و اجتناب از آن را منعکس می‌سازند. به هر روی، چه در نقطه آغازین و چه در غایت تحقیقِ پیش روی، تلاش برای پاسخی قانع‌کننده در بستر «مدیریت ریسک پروژههای عمرانی» به این شش پرسش بنیادی است که محقق به آن پرداخته است:
۱- بهره‌برداران مدیریت ریسک پروژه که در کار درگیر خواهند بود چه کسانی هستند؟
۲- چرایی پروژه و این که نهادی همچون دادگستری، به دنبال نیل به چه اهداف و انگیزه‌هایی است؟
۳- دادگستری در این میان علاقه‌مند رسیدن به چه چیزی است؟
۴- نحوه انجام کار و فعالیت‌های پیونددار با این موضوع، چگونه است؟
۵- برای این کار، کدام منابع و چه وسایلی مورد نیاز است؟
۶- مدیریت ریسک پروژه در چه زمانی باید انجام شود؟
در نهایت باید پاسخ‌هایی متناسب با پرسش‌های شش‌گانه بالا ارایه داد تا بتوان نتایج آن را در عملیاتی کردن اهداف مورد نظر، محقق کرد.
در کتاب حاضر نویسنده محترم تلاش کرده است، ضمن واکاوی موضوع به این مهم بپردازد. در این راستا، جا دارد از تلاش‌های ارزنده همکار گرامی، آقای مهندس احمد قنبری‌عدیوی، در تهیه و تدوین این پژوهش کاربردی، صمیمانه قدردانی به عمل آورده و امیدوارم مساعی این چنین افراد دلسوز و فرهیخته، مجموعه ما را در نیل به اهداف مقدس و والای نظام اسلامی یاری رساند.
تهران- محمّدباقر الفت
تابستان ۱۴۰۱
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.