فرهنگ مردم ده‌آباد (دیاوا)، عنوان کتابی است که در حوزه فرهنگ مردم و فولکلور ناحیه مرکزی ایران، استان پهناور اصفهان و بادرود، به همّت دو بانوی فرهنگ‌دوست، محقق و معلّم پژوهنده، استاد ارجمند طاهره شاهرخی و فاطمه محمّدی، تالیف شده است. این اثر تلاشی است برای گردآوری، بررسی، تحلیل و انتقال بخش مهمّی از میراث ناملموس و ماندگار فرهنگی کشور که با ساختاری علمی و دانشگاهی به زیور طبع آراسته شده است.
فرهنگ، گنجینه با ارزش و ثروت ملّی و میراث انسان‌های آگاه، دانا و تواناست. مطالعه انسان در بُعد فرهنگی-اجتماعی، با تاکید بر آفریده‌های ذهن و زبان او میسر است. زبان، عنصر ارتباطی انسان با خود و دیگران است و متن‌های هنری، ادبی، موسیقایی، عاطفی و احساسی، زاده اندیشه و زبان اوست و در حقیقت می‌توان گفت که فرهنگ، مجموعه‌ای بسیار ارزنده از باورها، آداب، سنّت‌ها، رفتارهای اجتماعی ملّت‌ها و اقوام مختلف است. آدمی هنگامی که بخواهد آرمان‌ها و آرزوهای خود را زمزمه کند، در کالبَد ترانه، لالایی، شعر کودکانه و آفریده‌های عامّه با دیگران ارتباط برقرار می‌کند. بر این باوریم که رفتارهای اجتماعی، بازتابی از اندیشه‌ها و باورهای اشخاص است. همان‌گونه که می‌اندیشیم؛ رفتار می‌کنیم. یعنی برابر مَنِش خود، کُنِش داریم. کُنشگری ما نمادی از چهره فرهنگی-اجتماعی، اقتصادی-سیاسی و علمی ماست. ملّت‌ها را می‌توان در آیینه آفریده‌های بومی-محلّی و ادب نسل‌های مختلفشان شناخت.
فرهنگ مردم و ادبیّات خلقی، بخشی از تولید و دانش مردم (معلومات خلقی) است که از زبان مادر بزرگان و پدر بزرگان به فرزندان و نسل‌های بعدی منتقل می‌شود. تاریخ، معلّم انسان‌هاست و معلّم با حوصله تمام آن چه را باید، به شاگردانش می‌آموزد. تاریخ به ما آموخته است؛ ملّتی که از گذشته درخشان خویش، بی‌بهره است، نمی‌تواند آینده را به خوبی ترسیم کند. با مرگ بزرگان و سالخوردگان، گویشوران و زبان‌دانان، بخش مهمّی از ثروت معنوی و میراث نسلی مردم، دفن و به فراموشی سپرده می‌شود. کارکرد عظیم زبان و فرهنگ، بقا و ماندگاری ملّت‌ها و شهرهاست. توسعه شگفت و فوق‌العاده فناوری و سرعت بالای تغییر در جوامع کوچک و بزرگ، سبب می‌شود که بسیاری از گویش‌ها، آداب و رسوم محلّی و سنّت‌های منطقه‌ای در کلان فرهنگ معیار، حل و هضم شود. این حل‌شوندگی نباید به مرگ و فراموشی فرهنگ‌ها و آیین‌های ارجمند روستاها و مناطق کهن و تاریخی بینجامد؛ چون ایران منسجم و یک‌پارچه فرهنگی، از همه اقوام، طوایف، مناطق، شهرها و روستاها تشکیل یافته است و حفظ هر یک از ارکان و عناصِر آن، کمک به پایداری و وحدت ملّی است. آدمی به شکل‌های گوناگون، نظم یا نثر، جدی یا طنز، خوب یا بد، کوتاه یا بلند، متن‌هایی چون: افسانه، قصّه، داستان، حکایت، نظیر، چیستان، ضرب‌المثل، باور، دعا، نفرین، دشنام و… را می‌سازد و با آن‌ها زندگی می‌کند. انتقال دانش بومی و ادبیّات مردمی، فرهنگ و سنّت‌های عامّه بخش بسیار مهمّی از رسالت نسل‌هاست. نیاکان ما دانش خویش را در قالب همین آفرینش‌ها به فرزندان خویش انتقال داده‌اند و ما نیز حلقه اتّصال و پیوند دیروز با فردای جانشینان خود خواهیم بود.
مولفان محترم کتاب، گنجینه‌ای از تاریخ، جغرافیا، ادبیّات، هنر، شعر، آداب و رسوم، دانش‌های محلّی و صنایع‌دستی را در این اثر گرد آورده‌اند. ایشان به درستی همه ابعاد و گوشه‌های فرهنگ مردم ده‌آبـاد، را از فرهنگ و فولکلور کودکی تا سالخوردگی، غم و شادی، خواب و بیداری، خوراک و پوشاک، بازی، زیارت، تجارت، کشاورزی و دامپروری و… در این کتاب بررسی، معرفی و تحلیل کرده‌اند.
انتشارات نیوشه، پیش از این کتاب ارجمند «دیاوا» (فرهنگ واژگان ده‌آباد بادرود) اثر استاد محمّدرضا محمّدی را در سال ۱۳۹۷ منتشر کرده است. بسیار خُرسند و خوشحالیم که کتاب گرانقدر حاضر نیز، در خصوص فرهنگ مردم شریف ده‌آباد بادرود به فرهیختگان و دانش‌دوستان کشور و ناحیه، تقدیم می‌شود. بی‌گمان این گونه آثار گرامی و پر بار می‌تواند به تقویت و گسترش زبان، فرهنگ، ادبیّات و فولکلور منطقه و در نهایت کشور عزیزمان، کمک شایانی بنماید.
نقش موثّر و جریان‌سازی که مولّفان محترم و پژوهشگر حفظ و نشر فرهنگ و ادبیّات ده‌آباد بادرود عهده‌دار شده‌اند؛ بسیار مفید و مانا خواهد بود. این اثرگذاری و کارآمدی به پشتوانه سال‌ها تحقیق میدانی-کتابخانه‌ای و بر مبنای الگوی دانشگاهی تدوین شده است که راه را برای دانشجویان، دانش‌پژوهان و محققان جوان نشان خواهد داد.
برای پژوهشگرانِ دانشور و ارجمند کتاب، بانوان فرهنگی، محترم و کوشا، طاهره شاهرخی و فاطمه محمّدی موفقیّت، سلامتی و سرافرازی همیشگی خواستارم و برای توفیق بیش‌تر و خلق آثار گران‌سنگ بعدی، دعای خیر و آرزوی شادکامی و بهروزی دارم. امیدوارم انتشار این آثارِ در خور تحسین و عالمانه، سبب شود که مردم ما روز به روز به اهمّیّت زبان مادری و فرهنگ معنوی خویش بیش‌تر توجّه کنند.
عبّاس قنبری‌عُدیوی
تهران- پاییز ۱۳۹۷
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.