مقـدمه کتاب دو گفتار
منطقه بختیاری به وجود شاعران و سُرایندگان بومی و گویشی‌سرای بسیاری مباهات می‌کند که نام و شعرشان زینت‌بخشِ محافل و مجالس ادبی و هنری است. در کتاب حاضر با نام دو گفتار، ویژگی‌های بلاغی شعر دو شاعر فرهیخته و ارجمند، آ.داراب افسر بختیاری و آ.داراب رییسی بختیاری به علاقه‌مندان تقدیم می‌کنم.
داراب افسر بختیاری در سال ۱۲۷۹هـ.ش. در چغاخور بختیاری متولد شد. پدرش آ.اصلان از طایفه احمد خسروی و مادرش بی‌بی گوهر، دختر حسینقلی‌خان ایلخانی بود. کودکی‌های داراب افسر (۱۲۷۹-۱۳۵۰هـ.ش.) در میان کوه‌های شگفت‌انگیز بختیاری، لاله‌های واژگون، غوغای ایل و کوچ و مردمان ساده و صمیمی گذشت و این‌ها همه در روح او آن چنان ژرف تاثیر نهاد که جلوه‌های آن در شعر وی، شگرف و بدیع بوده و سرشار از این تصاویر زیباست. داراب در مکتب، خواندن و نوشتن را آموخت و در کتابخانه دایی خود، سردار اسعد بختیاری، این فاتح مشروطه که خود ادیبی اندیشه‌مند بود، به گنجینه بزرگی از تاریخ و ادبیات ایران و جهان دسترسی داشت و توانست که جام وجود خود را از این دریای علم و معرفت لبریز نماید و غنای وجود خویش را در شب‌های شاهنامه‌خوانی و خسرو و شیرین‌خوانی و ابیات شورانگیز فولکلوریک بختیاری در پیوند میان شعر و موسیقی بیابد. داراب افسر در طول سفرهای زیادی که به اصفهان و تهران داشت، توانست با شعرا و اندیشه‌مندان هم عصر خویش همانند: ملک‌الشعرا بهار، پژمان بختیاری و بسیاری دیگر از فرزانگان، مجالست و دوستی نماید و با شرایط سیاسی اجتماعی آن روز کشورش آشنا شود. حاصل این همه، دیوان شعر داراب افسر بختیاری است که تنها قسمتی از اشعار او را در بر می‌گیرد و حتی همین نیز آن چنان سرشار از استحکام، ظرافت و تصاویر زیبای شاعرانه بوده و معانی بلند عارفانه، وطن‌پرستانه و عاشقانه را در خود جای داده است که مورد تحسین فرهیختگان همزمان و بعد از خود قرار گرفته است. وآن چنان با قدرت و صلابت، کلام و زبان بختیاری را به زیبایی به شعر جاری ساخت، که اینک فرهیختگان دیار بختیاری او را پدر شعر بختیاری می‌نامند. همچنان که ملک‌الشعرای بهار گفته بود: «کاری که فردوسی در مورد زبان فارسی انجام داد؛ افسر در زبان بختیاری انجام داده است». داراب افسر در سال ۱۳۲۰هـ.ش. از چغاخور بختیاری به اصفهان رفته و ساکن گردید ولی از هر فرصتی برای بازگشت به بختیاری و دیدار مردمان مهربان دیارش تا زمانی که بیماری او را از پای نینداخته بود، استفاده می‌کرد. اشعار این شاعر شوریده بختیاری آمیزه‌ای از جلوه‌های زندگی، اندیشه‌های والا، عرفان، احساسات میهن‌پرستانه و عشق به سرزمین بختیاری است که نمود آن را در شعرهای رستاخیز مسجدسلیمان، خداییه، هُمیلا و کلاریه به درستی می‌توان دید. جدای از همه این‌ها، افسر که همواره شیفته مولایش حضرت علی ابن ابیطالب(ع) بود، شعر مدح حضرتش را همیشه با شور و اشتیاق وصف ناپذیری می‌خواند و تا واپسین دم حیاتش نام علی(ع) بر زبانش جاری بود. شعر عَمرویه حماسه نبرد حضرت علی(ع) در جنگ خندق، از شاهکارهای مسلّم شعر به زبان بختیاری است.
داراب افسر بسیار مهربان، خوش‌سخن و نیک‌رفتار بود، محضرش شوری داشت و کلامش گرمی خاص، برای سخاوت و بخشش به دیگران حد و مرزی نمی‌شناخت؛ بارها او را دیدند که در سرمای زمستان کت خود را به فقیری رهگذر بخشید. افسر کتاب رمانی هم به نثر نوشته به نام گل سعادت که ماجراهایش در سرزمین بختیاری می‌گذرد، اما هنوز چاپ نگردیده است. کتاب دیگر وی که تاریخ بختیاری نام داشته، دیگر در دسترس نیست و اوراق آن از بین رفته است. داراب افسر دو بار ازدواج کرد که حاصل آن پنچ فرزند است. همسر اول وی، دختر عمویش بی‌بی فاطمه کریمی و همسر دیگرش خانم عطیه خضوئی بود. شاعر در سال‌های آخر عمر، به علت بیماری خانه‌نشین بود و عطیه خانم همسرش از او پرستاری می‌کرد تا اینکه در یکی از روزهای پاییز سال ۱۳۵۰هـ.ش. در اصفهان چشم از جهان فرو بست و در آرامستان تخت فولاد اصفهان، تکیه میر به خاک سپرده شد.
درباره این شاعر و سراینده بختیاری، کارهای متعددی انجام شده است. به برخی از آن‌ها اشاره می شود:
۱- منتخباتی از اشعار شاعر فرزانه داراب افسر بختیاری، مقدمه: عبدالحسنی سپنتا، کتاب‌فروشی مشعل اصفهان.
۲- کتاب یک جرعه از خیال، اثر دکتر عباس قنبری‌عدیوی، انتشارات مرید شهرکرد، سال ۱۳۸۵٫ که در فصل دوم اثر، دو مقاله درباره شعر و اندیشه داراب افسر را با عنوان: یک جرعه از خیال و داراب افسر، پیش‌گام سروده‌های گویش بختیاری تالیف کرده‌اند.
۳- آهنگ کوهساران کتابی است که سیدمسعود رضوی در سال ۱۳۹۰هـ.ش.، درباره داراب افسر بختیاری و اشعار وی نوشته است.
۴- دیوان داراب افسر بختیاری، در سال ۱۳۸۲هـ.ش. در انتشارات آنزان تهران.
۵- ترانه‌های محلی (بختیاری)، داراب افسر بختیاری، در سال ۱۳۷۶هـ.ش. در انتشارات دنیای کتاب تهران.
۶- دیوان داراب افسر، به کوشش حسین افسر بختیاری، انتشارات جهان‌بین فرخ شهر.
هم چنین شعر و اندیشه استاد داراب رییسی بختیاری از شاعران و گویندگان ارجمند عصر ما هم قابل تامل و بررسی است. نخستین بار که کتاب گران‌سنگ گلبانگ بختیاری را منتشر کردند، موجی از امید برای دوست‌داران شعر و ادب بومی‌سرا، در منطقه بختیاری برخاست. این حرکت را علاقه‌مندان و دوست‌داران این حوزه همچنان ادامه می‌دهند. این اثر و دیگر آثار ایشان، بارها تجدید چاپ شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت. از جمله آثار داراب رییسی به شرح زیر است:
۱- مجموعه اشعار آوای ایل، سال ۱۳۷۲هـ.ش. انتشارات ناظر.
۲- دوبیتی‌های بختیاری، سال ۱۳۷۵هـ.ش. انتشارات ایل شهرکرد.
۳- گلبانگ بختیاری، سال ۱۳۷۰هـ.ش. انتشارات ایل شهرکرد (پس از انتشار این اثر از طریق انتشارات عشایری).
ثریا الامی‌خو
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.